Opera van Wagner

‘Ieder voor allen en allen voor ieder’

–  Motto VOLDGAVST

VOLDGAVST, dat klinkt als een opera van Wagner of een personage uit een boek van J.K. Rowlings, niet waar? Maar het is geen muziekstuk of romanfiguur. De afkorting staat voor Vereniging Oud Leerlingen Der Gerard Adriaan Van Swieten Tuinbouwschool.

De club is gestart 15 jaar na de oprichting van de school in 1899 door oud-tuinhazen met fijne herinneringen aan hun schooltijd.  

Meteen zijn er 62 oud leerlingen die zich als lid opgeven, waarvan 46 in Nederland wonen, vier in Nederlands-Indië, zes in Engeland en zes in Duitsland. Afgestudeerde tuinhazen komen in die tijd makkelijk aan een baan, ze zijn zelfs zeer gewild waar ook in de wereld en waaieren overal uit na hun examen.

Reünie VOLDGAVST in de jaren -80.

VOLDGAVST

In de statuten staat beschreven: ‘De Vereeniging stelt zich ten doel den vriendschapsband onder de Oud-leerlingen der Gerard Adriaan van Swieten Tuinbouwschool te onderhouden en te versterken’.

 Majoor van Swieten wordt gevraagd als beschermheer en doet dat met plezier, en J.A. Korst uit Zeist wordt gekozen als eerste voorzitter van VOLDGAVST. Het is een vakvereniging, maar gezelligheid staat voorop.

Reünies en feesten

Groep VOLDGAVSTers in de Franse tuin

Daarom wordt elk jaar een goed bezochte reünie op de laatste zaterdag van augustus georganiseerd met een vol programma. Lezingen, voordrachten, excursies en wandelingen in onder andere het Sterrebos behoren tot de ingrediënten.  Het hoogtepunt is een diner of feest in het Logement.

Vooral bij de jubilea wordt goed gefeest. In 1974 bestaat de vereniging 75 jaar en dit wordt gevierd met een diner voor het bestuur en een fakkeltocht van de Adelhof naar de school met de dorpsfanfare Concordia voorop, feestelijk bijgestaan door majorettes. Het ledenaantal is nu 753, waarvan 51 leden in het buitenland wonen en werken.

Eeuwfeest

In 1984 bestaat de school honderd jaar en op 16 en 17 september organiseert VOLDGAVST een groot eeuwfeest met maar liefst 1200 gasten en een uitbundige viering in het logement met een tent in de tuin en een taart van bakker Spikman met een doorsnede van 1 meter en 100 kaarsjes erop. Nu zijn 700 mensen lid van VOLDGAVST. 

Een oud tuinhaas vertelt: ‘We aten stamppot,weet ik ook nog, en er was een optreden van Wieteke van Dort als tante Lien. Ik weet ook nog wel, dat het leuk was om die leerlingen op te sporen. Van heinde en ver kregen we berichten. Allemaal uitgaande van het laatst bekende ouderlijk huis adres. Zo kwamen we steeds verder, dichter bij de persoon die gezocht werd. Avond aan avond hebben we zitten bellen. Eigenlijk kun je je dat niet meer voorstellen,hoe makkelijk is het nu met computer en smartphone. Dat was heel bijzonder om te doen’.

Jaarboekjes

Er zijn totaal 103 jaarboekjes geschreven en uitgegeven door VOLDGAVST. Ze zijn nog steeds een rijke bron aan informatie en schetsen een prachtig beeld van de 100 jaar geschiedenis van de school en het tuinbouwvak. Ze staan bijvoorbeeld vol met brieven geschreven door oud-tuinhazen die overal ter wereld kwamen en hun oude klasgenoten op de hoogte houden van hun avonturen. 

Zo schrijft bijvoorbeeld Henk van de Berg in het jaarboek in 1971. ‘In september 1964, dus meteen na ‘Frederiksoord’ begon ik mijn loopbaan als employe op een Nederlandse bananen- en cacao-plantage in Equador. Er werden bananen van het ras ‘Gros Michel’ geplant. Equador is een lang met zeer mooie landschappen: van brede tropenstranden tot sneeuwpieken, van woestijn tot regenwoud. Het land was tot nu toe vrij rustig (wel wat corrupt!) Maar het leven op zo’n afgelegen plantage beviel mij niet en door Nederlandse kennissen kreeg ik begin 1966 elders werk.’ 

Ook rapporten over het wel en wee van de tuin worden gedeeld.

‘Het is de gewoonte dat tegen het najaar, meestal in de maand november, de gehele groentetuin wordt ontruimd. De prei b.v. verhuist naar het nieuwe stuk en wordt daar mannetje aan mannetje opgekuild tussen twee appel- en perenrijen. Wanneer de winter niet al te nat is, blijft de prei op deze wijze lange tijd goed.’

Net als artikelen over lezingen, excursies, en ontwikkelingen op de school.

‘De Maatschappij van Weldadigheid heeft aan architect Grunstra uit Bolsward de opdracht gegeven een nieuw schoolgebouw te ontwerpen, dat zal aansluiten bij het hoofdgebouw uit 1884. In verband hiermee moeten alle gebouwen die in 1935 en omstreeks 1960 zijn gebouwd moeten verdwijnen’.

Voorin elk jaarboek  stond een ‘In memoriam’ zoals deze over Petrus Neven (1933-1999) die het Adriaan van Swieten Monument ontwierp dat via VOLDGAVST werd overgedragen aan de school en nu nog te zien valt naast het schoolgebouw aan de hoofdas.

In memoriam Piet Neven.

Achterin elk jaarboek staan heel handig de adressen van de leden en er wordt ook geadverteerd door oud-tuinhazen die vaak eigen bedrijven starten als bijvoorbeeld kweker of tuinarchitect en graag VOLDGAVST sponsoren.

Schenkingen

De vereniging schenkt de school en de tuinen zelfs een aantal monumenten. Waaronder het monument in de Franse tuin, de vlaggenmast bij de ingang en een kunstwerk, gemaakt door een oud tuinhaas, met de titel ‘Tuinhazenoren’, in brons. Dit beeld is nu te vinden in de tuin zonder grenzen, gelegen aan de andere kant van museum de Proefkolonie. Toen de school 100 jaar bestond heeft de vereniging de Franse tuin gerestaureerd. Wat een betrokkenheid!

Bemiddelaars

Ook richtte VOLDGAVST een Plaatsingsbureau op, al in 1905, tijdens een jaarvergadering in Utrecht. De taak van het bureau was om afgestudeerde tuinhazen te ondersteunen bij het vinden van een baan. Zo kwamen veel leerlingen in het buitenland terecht dankzij de connecties van het bureau. De heer Bouwmeester, maar liefst 40 jaar lang bestuurslid van VOLDGAVST speelde hier sinds de jaren ’30 met grote werkloosheid een grote rol in. Toen hij 80 werd, kregen hij en zijn vrouw als dank een grote wens vervuld door de vereniging, namelijk een reis naar Mallorca.

VOLDGAVST werd ook een belangrijke bemiddelaar tussen docenten en leerlingen in de jaren ’70 over de schoolprotesten die inspraak van leerlingen eisten.

Na de fusies in de jaren ‘90, heeft VOLDGAVST gevochten voor het voortbestaan van de school en is bijvoorbeeld met een delegatie naar Den Haag getrokken. Dit mocht echter niet helpen. En toen de school zijn deuren sloot in 2005 en naar Meppel verhuist, werd ook de vereniging opgeheven. Beter nu ophouden dan langzaam afsterven, vond het bestuur. Met weemoed kijken nu oud-leden terug, niet alleen op een mooie schooltijd, maar ook op de bijzondere ontmoetingen naderhand bij VOLDGAVST.

Oproep

Heeft u herinneringen aan VOLDGAVST? Die horen we graag.  Plaats ze als comment onder dit blog of mail ze naar info@tuinbouwschooltuin.nl

Heeft u thuis nog jaarboekjes of andere items die u wilt schenken aan de stichting? We hebben inmiddels kasboeken gekregen, net als speldjes en een zangboekje. Dat zou fantastisch zijn voor in onze expositieruimte in het Kolonieschooltje.