Lees in dit blog alles over de unieke Perenallee in de Tuinbouwschooltuin in Frederiksoord. Oud vak-docent  Harrie Noort is volop bezig met het herstel en onderhoud van de zeer oude perenbomen.

Geschreven door Annette van der Maarel.

Unieke Perenallee

‘Oude, verwaarloosde perenbomen zijn meestal niet meer de moeite waard om te herstellen. Bomen ouder dan 30 jaar zijn vaak te verzwakt, ziektegevoelig en dragen geen vrucht meer’. Dit citaat komt van de site van de Tuinen van Appeltern en is de mening van veel hoveniers.

Maar pomoloog en oud-docent van de Tuinbouwschool Harrie van Noort laat zich hierdoor niet afschrikken. Met aandacht en liefde is hij, als vrijwilliger, de groene monumenten van 120 jaar en ouder die nog overgebleven zijn, aan het herstellen. De oudjes zijn vorige zomer al in de watten gelegd met verse mest en ingezaaide klaver voor verbetering van de grond, met hulp van Rens Oor van BNL.

Harrie van Noort

Harrie van Noort is opgeleid aan de Warmonderhof Land- en Tuinbouwschool en heeft daarna de kneepjes van het vak geleerd bij een vruchtboomkweker in Brabant. Hij begon in 1979 kwekerij ‘De Vrolijke Noot’ waar hij 2 jaar geleden afscheid van nam. Ook was hij vakdocent fruitteelt hier in Frederiksoord in de jaren – 90. ‘Het was een enorm vooraanstaande opleiding en ik heb hier met veel plezier les gegeven’.

Begin maart 2021, is Harrie aan het snoeien. ‘De dikke verticaal groeiende takken knip ik weg, want daaruit komen scheuten die te hard groeien. Dat moet niet, want dan vervalt het mooie silhouet van de leipeer – alleen korte zijwaarts groeiende takken die kunnen uitgroeien tot vruchttakjes blijven zitten.’

Hovenierskunst

Harrie van Noort past bij de leibomen de zogenaamde beredeneerde snoei toe. Dat wil zeggen dat elke tak van jongs af aan een voorbestemde functie heeft. En dat je niet wacht met snoeien tot de boom groot is. Zo voert ook vandaag Harrie met zijn elektrische snoeischaar ieder knipje zorgvuldig en bewust uit. Het doet bijna denken aan een vorm van zen-boeddhisme!

Het leiden van fruitbomen is trouwens al heel oud, de Romeinen beheersten deze kunst al. Ook op prenten van middeleeuwse kloostertuinen is leifruit afgebeeld. De ware snoeikunst kwam pas volop in de mode in de 17e eeuw op landgoederen in Frankrijk zoals Versailles, en later ook in Nederland, België en Duitsland. De snoei werd in de 19e eeuw vooral in Frankrijk en België steeds meer verfijnd wat uiteindelijk leidde tot de beredeneerde snoei.

Het doel van het beredeneerde snoeien? Het is de schoonheid van de strakke boomvormen, gecombineerd met ruimte voor veel vruchten op een klein oppervlak.

Directeur Ide

De eerste directeur van de Tuinbouwschool, de heer A.C. Ide, zoon van de directeur van de tuinbouwschool in het Belgische Ruiselede en schrijver van vakliteratuur voor de fruitteelt nam het concept van een leiperenallee mee naar Frederiksoord. De allee was het eerste wat hij aanlegde op de schooltuin en dat was toen ook de eerste leiperenallee van heel Nederland.

‘Een deel van deze oude bomen stamt dus al uit 1884 – uniek dus!’, vertelt Harrie van Noort. ‘Wist je trouwens dat er ook een nieuw perenras ontwikkeld is op deze tuin? Het is de Condo, gevonden en gekweekt in de jaren ’50 door de toenmalige fruitteeltdocent Lubberts’.

Onderstammen voor nieuwe aanplant

De oude perenbomen op de tuin zijn geënt op verschillende soorten onderstammen: de sterkgroeiende soorten werden op een kweepeeronderstam geënt, die de groei remt terwijl de zwakgroeiende- op een perenzaailing geënt worden, die juist een sterke groei geeft.

Alle bomen worden door snoei en leiden uiteindelijk niet hoger dan 230 cm. Harrie van Noort is nu bezig met het enten van nieuwe boompjes. Zoveel mogelijk worden de oorspronkelijke soorten weer teruggebracht. En zo worden straks de lege plekken in de perenallee weer opgevuld.

Snoeivormen

Leiperen snoei je minstens drie keer per jaar. De traditionele palmetvorm is de meest toegepaste vorm. Dit is een hoofdstam met takken die horizontaal liggen (horizontaal palmet), maar die ook schuin geleid kunnen worden (schuin palmet).

In Frederiksoord zijn beide vormen afwisselend naast elkaar geplant waardoor de leibomen als puzzelstukken in elkaar passen, het zogenaamde Cossonet systeem. Zo krijg je een prachtig geheel.

• Deel graag uw gedachten over snoeien en perenleibomen onder dit blog.
• Wilt ook u bijdrage met uw vakkennis over de tuinbouwschooltuin? Mail dan naar info@tuinbouwschooltuin.nl
• Of wilt u de tuin steunen door donateur te worden? Heel graag! Klik hier voor meer info.