HET ONTSTAAN
De geschiedenis
1818 is de start van dit verhaal. Johannes van den Bosch bedenkt niet alleen een zeer ambitieus plan voor de woeste heidegronden in dit Drentse land. Hij voert het ook uit.
De Maatschappij van Weldadigheid
De oorlog met Napoleon liet een berooid land achter. Het aantal armen steeg explosief in de verstedelijkte gebieden. Geen werk. Geen scholing. Geen toekomst.
Generaal van den Bosch, als voorloper van crowdfunding, zamelde gelden in en richtte de ‘Maatschappij van Weldadigheid’ op.
Vanuit het gedachtegoed van de Europese Verlichting kwam het idee van de Maakbare Mens op. Door scholing, arbeid en zorg is het mogelijk de mens te verheffen. Een groot aantal arme gezinnen uit het Westen kregen hier de kans op een beter bestaan.
Tuinbouwschool
52 Koloniewoningen in Frederiksoord
Generaal van den Bosch liet 52 koloniewoningen bouwen in de Proefkolonie. De paupers kregen ieder een eigen huisje, een stuks vee, een akkertje om gewassen op te verbouwen en kleding.
Uniek voor Europa: Er kwam leerplicht voor alle kinderen. Ook voor meisjes. En een verplicht ‘ziekenfonds’. Ook moest je een geloof belijden.
Beroepsonderwijs
Tot 1883 bleef het bij lager onderwijs. Maar in dat jaar schonk Majoor van Swieten een groot geldbedrag voor de oprichting van een tuinbouwschool in Frederiksoord. Hierbij kwam een nieuw doel tot ontwikkeling: Beroepsonderwijs voor de zonen van de Vrije Koloniën ter plekke in Frederiksoord.
‘Het doel is om op de school te vormen degelijke tuinleden die bekend zijn met groentenverbouw, vruchtenteelt, bloemteelt en de behandeling van koude- en warme bakken, bloemen en druivenkasten’.
De Gerard Adriaan van Swieten Tuinbouwschool
Deze eerste Tuinbouwschool van Nederland kreeg de naam van zijn zoon die net was overleden; de Gerard Adriaan van Swieten Tuinbouwschool. Dit werd het begin van een bijzondere school. Uniek was dat leerlingen van allerlei sociale achtergrond hier een gedegen opleiding kregen.
De eerste school werd gevestigd in 1885 in een nieuw ontworpen pand aan de Majoor van Swietenlaan 17. Dit gebouw bevatte één lokaal voor 12 leerlingen plus een woongedeelte voor de directeur.
Tuinhazen
Het werd een zeer gerenommeerde school, bekend in binnen- en buitenland. Totaal zijn er duizenden leerlingen afgestudeerd. Ze gingen, door de plaatselijke bevolking gekscherend zo genoemd, als Tuinhazen door het leven.
De Tuinhazen leerden hun vak in de praktijk in de circa 7 hectare grote tuin. Hiermee was het ook qua oppervlakte de grootste tuinbouwschool in Nederland. Toen de school landelijk bekend werd, woonden de tuinhazen veelal in kost bij mensen in de omgeving en werd zo belangrijk voor de sociaal-economische ontwikkeling van het dorp.
De verschillende tuinen
In 1887 werd er zowel een functionele gebruikstuin als een prachtige siertuin aangelegd. Later kwam er een strikte Franse tuin bij, net als een romantische Engelse tuin en een Stinzenbos met tientallen unieke soorten. Ook kwam er een Perenallee, bestaande uit 70 bomen met wel 28 verschillende rassen.
Het Pinetum, met tientallen bijzondere soorten, stamt uit 1905. In 1930 werd een Arboretum aangelegd, evenals de Katjesallee. Het kassencomplex dat nu de Inovatiekas heet, stamt uit 1965.
In 1965 werd ook een nieuw schoolgebouw geplaatst.
De Tuinbouwschooltuin zoals we die nu kennen
‘Zo kan het niet langer, de tuin verdient beter!’
Noodkreet
Deze noodkreet werd het startschot van de Stichting en de nieuwe Tuinbouwschooltuin Frederiksoord was daarmee een feit. Het jaar is dan 2020.
Na jarenlang achterstallig onderhoud wordt nu met hart en ziel aan de tuinen van de voormalige G.A. van Swieten Tuinbouwschool gewerkt door vrijwilligers, oud tuinhazen en bedrijven. Het zindert weer van de activiteiten.
Doelen en visie
Het doel van de Stichting is enerzijds herstel en onderhoud, en anderzijds ook innovatief gebruik van de tuin. Met evenementen voor jong en oud.
Ook zijn er mooie bedrijven en organisaties actief op het gebied van duurzaamheid, vitaliteit, educatie en kunst en cultuur. Deze projecten sluiten naadloos aan bij het Vitaliteitsoord Frederiksoord dat nu in de steigers staat.
De ontwikkeling voor dit prachtige gebied bouwt voort op de waarden van generaal van den Bosch toen hij de Maatschappij van Weldadigheid oprichtte in 1818. De tuin bestaat al sinds 1884, gesticht als praktijkschool voor de zonen van de kolonisten.
Toekomstplannen
Er wordt volop gepland voor een nieuwe toekomst. Ook voor het hoofdgebouw dat wordt verbouwd tot Vitaliteitsoord Frederiksoord met appartementen, zorgkamers voor onder andere respijtzorg en reguliere hotelkamers.
Vitaliteitsoord Frederiksoord gaat over gezondheid, zorg, kunst en educatie. In en rond zowel het hoofdgebouw als de tuinbouwschooltuin zijn er allerlei bedrijven, organisaties hard aan het werk met innovatieve projecten.
Alles met de denkbeelden van Generaal van den Bosch als basis.
Een brede samenwerking, ook met buurtbewoners en vrijwilligers is een essentieel onderdeel van het sociale gedachtegoed.
Net als een grotere koepelvisie die verbindt:
- Natuur
- Kunst en cultuur
- Educatie
- Circulaire economie
- Duurzaamheid
- Gezondheid; zowel mentaal als fysiek
- Zorg voor ouderen en kwetsbaren.
Al deze aspecten komen aan bod in het Vitaliteitsoord Frederiksoord. Alles is nauw met elkaar verweven.
‘Samen bouwen we een nieuwe toekomst’.
Wil je op de hoogte blijven van alle spannende innovatieve ontwikkelingen?
Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief!
Het bestuur van de Tuinbouwschooltuin, van links naar rechts: Martin Wemes, Bob Veldman en Ruud Slot.
‘Samen bouwen aan een nieuwe toekomst voor de Tuinbouwschooltuin en Vitaliteitsoord Frederiksoord’.
TUINBOUWSCHOOLTUIN
SCHRIJF JE IN VOOR ONZE NIEUWSBRIEF
Blijf op de hoogte van de ontwikkelingen, activiteiten en projecten en schrijf je nu in voor de nieuwsbrief. Dan ontvang je regelmatig een update op je digitale deurmat!
